OʼZ  ЎЗ  РУ  EN

Abdulla Qodiriy. Huquq (1923)

Kichkina feleto‘n

Xotun-qizlarimizga bag‘ishlab

Azbaroyi Xudo aytingiz-chi, huquq degan narsa o‘zi nima?

Huquq nimadan iborat? Guvalamiki, uni biz maydalab hojatimizga yarataylik?! Nima axir? Buning javobini — «huquq» degan dardi bedavoni bo‘yniga osib olg‘anlardan so‘raymiz.

Sho‘rolar hukumati har bir choti ayri, boshi yumaloqqa, har bir hayvoni notiqu va g‘ayri notiqqa va har bir insu jinu devu pariga tom-tom bolo-bolo bom[1] huquq berdi, deb gapurishadirlar! Bu to‘g‘rimi bakovul.

— Yasovullar, qoziyu quzzotlar bu gapka, bu ishlarga tushunadirlarmi?

Gap bunday: o‘zingizning Xalcha opangiz; allaqaerdan huquq tekshiradirg‘an bo‘lub, erga berilayotqan bir qizning uyiga boribdir. Xayr, yaxshi — tekshirsin.

Nega endi 13 yoshliq Oynisani oyog‘idan, qulog‘idan cho‘zib, yelmay, yugurmay 18 yoshatub qo‘yadir?

Tag‘in bir ish: masalan, o‘zingizning Zaynab opangiz: eridan, qo‘ying-chi, uyidagi har bir yassi-yapasqi qing‘ir-qiyshiq, ajivataraladan yeydur kaltakni; shilq-shilq; o‘zi och, bolasi och; non deganda g‘irillaydir kesak... Bechora opangiz undan-bundan so‘rab-so‘rog‘lab boradir katta viveskalik bir huquq olib beradurg‘anga. Iig‘laydir, siqtaydir, arzi bandalik qiladir; ammo qo‘l quruq, yolg‘iz bosh!

Chaqiriladir eri, yonidauch-to‘rtta gumangga, iltimoschi, azayimxon, tutatqi, ihi-pixi, gap biyron, g‘arch-g‘urch, ulli-bulli, o‘lumdan xabarimiz bor bundan yo‘q!

Murofaa[2]: ikki koski , yana bir gurji. Qanaqa gurji deysiz? Ha, tushunadurg‘an muxtoriyat, falon pismadonu go‘yoki bu majliska o‘zi shunday qirtish qidiribgina kelgan, tavba!

—     Zaynab opa, og‘zing qaysi?

Bechora qulog‘ini ko‘rsatadi.

—     Huquq!

Yonida jallod va boshqa qasamxo‘rlar; G‘o‘dayish, piching! Bechora dir-dir qaltirag‘an, qozi mahsimning ham gaplari aylantirmalik:

—     Kim yaxshi?

—     Erim, pochcha!

—     Kim yomon?

—     Huquq, pochcha!

Huquq—gap bilmagan, ish bilmagan Zaynab opalarniki emas, shayton ustozi bo‘lg‘an Hoji Abdidarniki, shayton mardikori bo‘lg‘an Salohiddin mufattinzodalarniki! Shoir Xoqoniy, degandek: Holati manhusada qolg‘an «ul» emas, to‘rtta nahsning orasida boshi aylangan anu bechora!

Gap ko‘p, ko‘mir oz; kezi keldi, bir yozdiq!

Haqiqat e’loni: Julqunboy

«Turkiston» — 1923 yil, 24 dekabr, 213-son

 

[1]Tom-tom bolo-bolo bom – mukammal.

[2]Murofaa – sud majlisi.

Saytimiz rivojiga hissa

Uzcard: 8600 5504 8563 9786

© 2004-2020 - Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.